dilluns, 8 de febrer del 2010

CARTAS DE REPUBLICANOS GALEGOS CONDENADOS A MORTE (1936-1948)



Enrique Heraclio Botana, socialista vigués,  al seu testament del 25 d'agost de 1936.

 

Declaro no profesar ni practicar ninguna idea religiosa, por lo que será nula y sin ningún valor cualquiera rectificación que se me atribuya  a este respecto después de mi muerte. Soy completa y totalmente laico y, como tal, muero.
(...)
Non se esqueza que foi Botana quen diante do piquete de execución, berrou: "¡Guardad las actas de nuestro proceso; algún día será revisado y el mundo entero conocerá el crimen que con nosotros se comete!"

Darío Álvarez Limeses, metge, afusellat el 30 d'octubre de 1936. 



O doutor Álvarez Limeses, médico benquerido polos humildes e impulsor de importantes actividades sociais, foi fusilado o 31 de outubro de 1936. A el, que non era "extremista"; a el, que era sincero e devoto católico, non o salvou nin a caridade, virtude da que carecían os seus adversarios. (...) aí temos a proba, unha vez máis, de que o Alzamento tiña a consigna de eliminar ás persoas significadas do Frente Popular, por pequena que fose a súa significación ou actividade.

Gayoso i Seoane van escriure conjuntament una carta de comiat als seus camarades de la guerrilla 

 

No vale la pena relataros las atrocidades que con nosotros cometieron. ¿Para qué?¿Qué se podía esperar de esos bandidos de la brigadilla que, impune y cobardemente, asesinan hombres y mujeres, de los que saquean e incendian los hogares de los labradores, de esas fieras sin entrañas que manifiestan un goce sádico torturando hasta la agonía a un ser humano? Mucho se ha dicho y escrito sobre la barbarie franquista y, sin embargo, sólo es posible comprenderlo cuando se ha pasado por ello. Tenía mil veces razón Vilaboy, cuando decía que estos no son seres humanos, que son fieras.

Manuel Estévez Gómez, manobre de Tui,  Pontevedra, home poc instruit. Carta a la seva filla Emilia, va deixar dona i sis fills.

Pues te diré que me matan por ser bueno, por querer que bosotros no pasades ambre, no andedes descalzos, en una palabra por defender un govierno que estaba constituido.


 

Retrat de Manuel Estévez fet pel pintor Benito Prieto Coussent a qui Manuel va dedicar aquests versos:

Bendito seas, pintor,
que tal retrato has pintado
en los últimos momentos, 
que a muerte me han condenado.
Tan bueno es su corazón
y es tanta su bondad,
no permitió me mataran
sin tal obra terminar.

Francisco Prego Campos, Xefe de negociado do Concello coruñés, de Izquierda Republicana, a la seva dona i fills (28-8-1936)

ABC 17/10/1937



En los días que te resten de vida no agradecerás nada, absolutamente nada, a todos aquellos que con vanas promesas quedaron en hacer lo que debieran hacer al llegar el instante supremo, y esto, como ves, llegó desgraciadamente y seguramente tú no las verías por ninguna parte. Pero no importa. Obdulia de mi alma, no te aflijas, pues, si los que me sentenciaron tienen conciencia e hijos, espero de la bondad divina que les remorderá hasta la quinta generación por lo menos.
Voy a morir con la frente erguida y tranquila conciencia, cual corresponde a un hombre honrado. La afrenta que estos hombres de honor tratan de echarme sobre mi honra y por rechazo a la de vosotros no entra ni puede entrar en nosotros, pues yo no traicioné a nadie ni cometí delito alguno, desde punto y hora que me limité a cumplir con mi deber, obedeciendo el Poder legalmente constituido; mientras que los que me sentenciaron jamás podrán decir esta suprema verdad.

Mi último adiós. Carta de Antonio Mojón Vázquez, jove mestre afusellat a Vigo el 31 d'octubre de 1936, a la seva mare. 


(...) ¡No sabes lo que a mi me apenó hasta la hora de mi despedida de la vida el recuerdo de tu sufrimiento!
Y por última vez te pido que me perdones por todos los sufrimientos que te he hecho pasar en todo el lapso de mi corta vida. Pues tu perdón lo es para mi todo. ¡El perdón de mi madre!...¡El perdón de lo que más quise en este mundo!
¿Qué vale todo lo demás comparado con ello? Nada.
Madre mía, ya que el pulso me falla, ya que las lágrimas me vendan los ojos, y el dolor me transtorna el cerebro, y aquí quiero dar fin a esta carta, la última que he de escribirte, la última de mi vida.
Madre queridísima, mi último adios para ti, mi adios postrero. Mi último recuerdo para ti.
Adios para siempre, mamaiña.
Tu hijo.
Antonio.


Dedico este Epistolario, ó Castelao que, non ano tráxico, o de 1937, debuxou o terror e a dignidade de Galicia en dous álbumes inmortais: Galicia martir e Atila en Galicia
Nesta dedicatoria teño unha lembranza especial para a terceira das estampas do primeiro álbum: - Arriba os probes do mundo.
Xesús Alonso Montero.



El catedràtic de Literatura da Universidade de Santiago de Compostela, membre de la Real Academia  Galega, filòleg, traductor, conferenciant i escriptor de nombroses obres, algunes d'aquestes compromeses amb la recuperació de la memòria de la II República i amb la resistència a la dictadura, Xesús Alonso Montero és l'autor de aquest interessant i necessari llibre. A través de la lectura d'aquest recull de cartes dels condemnats a mort gallecs es poden trencar molts estereotips, es pot arribar a comprendre la irracionalitat i la crueltat de la repressió en un territori on la resistència al cop d'estat va ser esclafada amb puny de ferro,  expandint el terror colpista per tot el territori.

Cap comentari:

Publica un comentari a l'entrada